فایل word چهرة علم در آينة ادب عرفاني | WORD
يل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx : تعداد صفحات : 21در گنجینه ادبی عرفانی ایران، از برخی مباحث مفهومی، چون علم و معرفت سخن به میان آمده است که در آن باره میتوان به بررسی تعاریف و رویکردهای فراوان عرفا و صوفیه پرداخت. در این نوشتار کوتاه، ناچاریم با گذر از تعاریف و دستهبندی‌های علوم، به نمونههایی از آرای صوفیان و عرفا نسبت به موضوع و از سویی دیگر، به تمایز و گاه تقابل آن با دیگر علوم رایج اشاره کنیم تا مرزهای هر دو سو تا حد امکان تبیین گردد.
فایل word مؤلفه‌هاي تعليم‌وتربيت مطلوب در گلستان سعدي | WORD
هش، شناسایی مؤلفه‌هایی تعلیم‌وتربیت مطلوب در گلستان سعدی است. این مقاله از جمله پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوز مطالعات علوم انسانی است که به روش کیفی و با «راهبرد داده‌بنیاد» انجام شده است. در این روش، پس از گردآوری دادههای کیفی، مفاهیم مرتبط شناسایی شد. با دسته‌بندی، مقایس مفاهیم و حذف موارد تکراری، مؤلفه‌های مورد نظر ترسیم شد. در پایان این فرایند، پایه‌های اصلی نظری «تعلیم‌وتربیت مطلوب در گلستان سعدی» شامل 68 مفهوم در قالب 14 مؤلفه تشکیل گردید.
فایل word مکتب اخلاقي خيام اصالت فايده و گريز از خودکامگي در رباعيات خيام | WORD
ست مکتبی اخلاقی بهره برد؛ مکتبی که اگر با مکتب های امروزی قیاس شود بیشترین شباهت را با اصول مکتب «اصالت فایده» دارد؛ در مکتب اخلاقی او، نیکی یا بدی امور، بستگی به پیامد آنها و این‌که چه میزان خوشی ایجاد میکنند دارد و به عقاید عمومی و تفاسیر متعدد آن وابسته نیست. خیام از اهمیت و منفعت آزادی‌های فردی برای پیشرفت جامعه به خوبی آگاه بود؛ به همین روی، در رباعیات خود کوشید فضای جمود فکری را که بر جامعه حکم‌فرما بود، در هم شکند و روحیه تساهل و مدارا را تقویت کند.
فایل word حکمتهاي تعليمي مشترک در شعر رودکي و سعدي | WORD
مقدار شعر باقی مانده نشان می دهد شعر او گنجینه ای از اندیشه، فکر، پند و حکمت است. شیخ اجل سعد ی ش یرازی نی ز با زبانی بس یار برجسته، سخنان خود را به مضامین حکیمانه می آراید. نگارندگان این نوشتار به بررسی اجمالی اندیشههای حکیمانه مشترک این دو شاعر بزرگ در محورهای ناپایداری دنی ا، غنیمت شمردن حال، ناگزیری از مرگ، مکافات عمل و... پرداختهاند. از این رو مبحث اصلی نوشتار حاضر، مضامین حکمی مشترک رودکی و سعدی است که به رغم وجود نمونههای قابل توجه، گویا تاکنون مغفول واقع شده است.
فایل word پژوهشي در قصيدة شينيه «جلاء الرّوح» جامي ازديدگاه ادبيات تعليمي | WORD
بسط و گسترش ادبیات تعلیمی فارسی دارد. دیوان جامی از نظر دارا بودن درون مایه های حکمی و مفاهیم پندگونه در خور توجّه است. قصیده «جلاءالروح» او مشهور به قصیده «شینیه» که از اقبال ویژه ای برخوردار است، سرشار از آموزه‌های حکمی و تعلیمی است که در آیینه آن می توان مضمون پردازی اخلاقی و اندیشه ورزی حکمی و پند گونه خاقانی را به آشکارا دید. هدف از نگارش این مقاله، تبیین تعالیم حکمی و تربیتی و آموزه های اخلاقی از طریق کندوکاو در قصیده شینیه «جلاء الروح» جامی است.
فایل word روضه الانوار عباسي، نظامنامة اخلاق حاکمان در عهد صفوي | WORD
ر عباسی به عنوان مهمترین نصیحه الملوک عهد صفوی و تبیین جایگاه اخلاقی "حاکم" به عنوان اساسی‌ترین شخصیت موجود در این اثر ارزشمند است. از آنجا که حاکم و حکومت اخلاق مدار، میتواند یکی از بن مایه های مهم ادب تعلیمی فارسی در هر دوره ای محسوب می‌شود، توجه به جایگاه خاص حاکم و حکومت در این اثر ارزشند تعلیمی و بررسی تطبیقی آن با برخی از آرای خواجه نظام الملک توسی و فارابی، حائز اهمیت است هدف از این بررسی تبیین جایگاه حقیقی روضه الانوار عباسی در سنت اخلاق نامه نویسی ایران است.
فایل word تأثيرپذيري گلستان سعدي از آموزه هاي تعليمي قابوس نامه | WORD
داشته و در بیان بسیاری از مسائل حکمی و اخلاقی از آن تأثیر پذیرفته است. اگر از دریچه ادبیات تعلیمی به کتاب گلستان و قابوس نامه بنگریم، به گنجینه ای سرشار از مواعظ مشترک و حکم مشابه و نکات ارزشمند تربیتی یکسان برخواهیم خورد که هر یک می تواند سرلوحه زندگی علمی و عملی بشر قرار گیرد. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی گلستان سعدی و قابوس نامه از دیدگاه ادبیات تعلیمی میپردازد تا در پایان بتوان از میزان تأثیرپذیری سعدی از قابوس نامه در خلق گلستان همیشه خوش وی آگاه شد.
فایل word ارزش هاي تعليمي امثال شاهنامه | WORD
اند و دسته ای را نیز بعد از فردوسی،گویندگانی گمنام در جمع بندی ماجراها در طول قرن‌ها ساخته اند. این مقاله بر آن است تا با اشاره مختصر به گونه های اول و دوم، به گونه سوم به شکل مبسوط بپردازد چه مثل های برآمده از شاهنامه در ادبیات عامیانه، اغلب کارکردی تعلیمی دارند و ایرانیان در طول قرن ها که از خلق شاهنامه و حماسه و اسطوره می‌گذرد، قضاوت خویش را در مورد این شخصیت ها به شکل عمومی و در دل این امثال بازگفته‌اند که همه حکایت از نفوذ عجیب این داستان ها در دل و ذهن آنها دارد.
فایل word لحن تعليمي در ديوان حافظ | WORD
ی کشف لحن تعلیمی در اشعار او معرفی میگردد و انواع لحن تعلیمی در غزلیاتش بررسی و تحلیل می‌شود. بررسی غزلیات حافظ در محور افقی و عمودی بر اساس روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که حافظ از گونه‌های مختلف لحن در ابیات تعلیمی بهره برده است اما لحن او در برابر عموم مخاطبانش، اغلب غیرتحکمی و خیرخواهانه است. او بیشتر از طریق گزینش واژگان مناسب و دقت در نحوه چینش آنها و هماهنگ کردن موسیقی کلام و بهره‌گیری از انواع تکرارها به ایجاد لحن تعلیمی مورد نظرش دست یافته است.
فایل word مقايسة چگونگي انعکاس ادبيات تعليمي در اشعار نو و سنتي نيمايوشيج | WORD
حکایت‌های اخلاقی و به صورت نتیجه گیری بیان شده تا حدی که بعد تعلیمی شعر بر عناصر دیگر برتری یافته است اما در اشعار نو، تعالیم اخلاقی در پشت زمینه شعر قرار گرفته است و با عناصر دیگر مثل عاطفه، تصویر، روایت، گفت‌و‌گو، تجربه شاعرانه و... آمیخته شده است و گاه نمی‌‌توان تعالیم مورد نظر شاعر را به صورت مستقیم از شعر جدا کرد. این موضوع بیشتر به دلیل وحدت ارگانیک و رشد اندام وار شعر نو اوست که شاعر تنها به قصد تعلیم و بیان اندیشه، جریان شعر را آگاهانه و از پیش تعیین نکرده است.
فایل word بررسي اشعار تعليمي کودک و نوجوان در ادبيات معاصر | WORD
ان در اشعارشان پرداخته اند، امّا در دوره کنونی بیشتر شاعران کودک به این مسأله، توجه کرده اند.
مهم ترین موضوعات شعر کودک و نوجوان در دوره معاصر، شامل مسایل اخلاقی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و پایداری و اصلی ترین درون‌مایه‌های اشعار تعلیمی، آموزش خداشناسی، احترام به پدر و مادر، تأکید بر دوستی و علم آموزی و... است. در این جستار، جنبه های گوناگون ادبیات تعلیمی و موضوعات اجتماعی شعر کودک و نوجوان با واکاوی و تحلیل مهم ترین اشعار کودکانه از دوره مشروطه تا امروز بررسی می‌شود.
فایل word قصيده مرآت الصفاي خاقاني از ديدگاه ادبيات تعليمي | WORD
امین و تنوّع مفاهیم، از قابلیت های پژوهشی خوبی برخوردار است. در حقیقت قصاید خاقانی شروانی از لحاظ داشتن مفاهیم حکمی و پندگونه در خور توجّه است. به ویژه قصیده شینیه مرآت الصفای او که از اقبال ویژه ای برخوردار است، سرشار است از آموزه های حکمی و تعلیمی که در آیینه آن می توان مضمون پردازی اخلاقی و اندیشه ورزی حکمی و پندگونه خاقانی را به وضوح دید. این پژوهش با هدف تبیین تعالیم حکمی و تربیتی و آموزه های اخلاقی و با روش تحلیلی-توصیفی در قصیده مرآت الصفای خاقانی صورت گرفته است.
فایل word تبارشناسي ادبيات تعليمي (نگاهي به چرايي شکل‌گيري و گسترش ادبيات تعليمي در ايران) | WORD
ن بگویند. همچنین یک جامع سلسله مراتبی که در آن همواره عده‌ای برتر از دیگران قرار دارند، زبان پند و نصیحت را ناگزیر می‌سازد؛ چرا که در این فضا بالادستان که همواره خود را داناتر از دیگران می‌دانند، به خود جرأت می‌دهند با امر و نهی‌های مستقیم زیردستان خود را ارشاد نمایند و درستی و نادرستی امور را به آنها بیاموزند. با فرا رسیدن مشروطه که به حکومت استبدادی و نظام سلسله‌مراتبی پایان داد، زمینه برای گسترش و پذیرش ادبیات تعلیمی نیز پایان گرفت و این نوع ادبی به حاشیه رفت.
فایل word دستور زبان روايت در ادبيات تعليمي (با تکيه بر ساختار روايت و جايگاه روايت‌شنو در مناظرات پروين اعتصامي) | WORD
صامی به عنوان گونه‌ای از ادبیات تعلیمی، در گام اول به تعریف دستور زبان روایت در ادبیات تعلیمی میپردازد و سپس در صدد است تا ساختار روایت، موقعیت‌های روایت‌شنو (مخاطب) و محتوای این مناظرات را نیز از دیدگاه علم روایت‌شناسی مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهدکه در ادبیات تعلیمی (روایت‌شنو) در مرکز روایت قرار دارد و نسبت به دیگر عناصر روایت برجسته تر است. همچنین در مناظرات پروین گون روایت‌شنو از نوع روایت‌شنو بیرونی است و گاه تبدیل به پنهان شنو می‌شود.
فایل word شاخص‌هاي محتوايي و صوري ادبيات تعليمي | WORD
د که فقدان آنها تعلیمی بودن متن ادبی را منتفی میکند و بعضی از آنها فرعی‌اند. هدف این مقاله کشف ارتباطات تازه میان محتوا، زبان، صور خیال، موسیقی شعر، مباحث دستوری، صنایع ادبی و... با ادبیات تعلیمی است. برای هر یک از این شاخص‌ها، نمونههایی از مثنوی، رباعی، قصیده، غزل، نثر و... آورده شده است و نقاط ضعف و قوّت آنها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. آشنایی با این شاخص‌ها، در تشخیص متن تعلیمی از غیر آن، نگاه علمی به ادبیات و شناخت بهتر بسیاری از آثار ادبی تعلیمی کمک میکند.
فایل word «رويکرد نصرالله منشي به ادب تعليمي در دوره سلجوقي» | WORD
ستیلایی کار را بر اهل فرهنگ و اندیشه سخت کرد. نصرالله منشی موفق شده است در سایه تحولات سیاسی سلجوقی سبک و سیاق کتاب خویش را دست کم در بخش بازتاب اندیشه به سوی نقد رفتارها پیش ببرد و حتی به آموزش شیوه های کشورداری به پادشاهان کم مایه سلجوقی دست بزند؛ حتی اگر این آموزش به زبان حیوانات باشد. هنر مترجم کلیله و دمنه استفاده از نقاب تمثیلهای جانوری (fable) در به تصویر کشیدن اوضاع جامعه‌ای است که چندان خوشایند او نیست و کافی است گوش به فریادهای مترجم در مقدمه و متن کتاب بسپاریم.
فایل word انعکاس آموزه هاي تعليمي در خمسة نظامي | WORD
ار وی، نشانگر سیمای خردورزانه و تعلیمی آثار وی، در پسِ سخن‌پردازی های هنرمندانه اوست. نظامی با بهره‌گیری از آموزه‌های اخلاقی شعر خود را ارزش و غنای بیشتری بخشیده است. شعر او پیام جامع و جهانی دارد و مختص به تاریخ یا فرهنگ خاصی نیست. این مقاله درون مایه‌های تعلیمی منظومه‌های نظامی گنجوی را می کاود تا ارزش واعتبار هنری آثار او در همراهی با آموزه‌های تعلیمی و اخلاقی را نشان دهد واز طریق همین آموزه‌ها گرایش‌های اخلاقی، سلایق رفتاری و جهان‌بینی او را بررسی نماید.
فایل word بازنمايي اصول کلاسيسم و نئوکلاسيسم در شعر پروين اعتصامي | WORD
عاصر به خردورزی، اخلاق‌مداری، آرمان‌گرایی و دوری از ناهنجاری گرایش دارد و در بند رستگاری ملی است. پروین میان سنت و مدرنیته ارتباطی مفید برقرار کرده است؛ یعنی هم دستاوردها و آموزه‌های سنتی را ارج می‌نهد و هم با رویِ باز به استقبال مضامین و افکار نو می‌رود، همان اصلی که در نگاه نئوکلاسیک‌ها مهم است. عقل‌ستایی و عقلانیت‌سرایی خمیرمایه اصلی شعر این شاعر عصر مشروطه است. او هم اختیار انسان را تبلیغ میکند و هم در انتخاب طرفین مناظره‌هایش شیوه‌ای نو و روزآمد دارد.
فایل word جايگاه خبر و انشاي طلبي در انتقال انديشه هاي تعليمي خسرو و شيرين نظامي | WORD
شاعر بزرگ با استفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جملات خبری، امری و پرسشی به شیوه‌ای مؤثر، موفق به انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیم آنها به مخاطب خود شده‌است و در عین حال از این طریق حضور مخاطب در متن را نیز برجسته‌تر نشان داده‌است. در این پژوهش به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویه آنها پرداخته شده، لطایف و ظرایف سه مبحث از علم معانی یعنی جملات خبری، امری، پرسشی و نقش و تأثیر آنها در انتقال مؤثر اندیشههای تعلیمی شاعر در یک متن غنائی تبیین شده‌است.
فایل word بازتاب متون تعليمي ايراني در ادبيات گرجي | WORD
که آکنده از دخل و تصرفات مترجمان و کاتبان گرجی است، متون تعلیمی عمدتاً به اصل فارسیشان نزدیک‌اند. هر چند مترجمان گرجی برخی اشارات و نکات اسلامی- ایرانی و ظرایف ادبی- بلاغی را از آنها حذف کردهاند گاه تغییراتی نیز متناسب با ذوق و پسندِ مخاطب گرجی در آنها ایجاد کردهاند. این متون ترجمه شده بعدها موجب پیدایش آثار تعلیمی دیگری در ادبیات گرجی شدند و امروزه از منظر ارتباطات بین فرهنگی و نیز دستیابی به نسخههای منقح متون فارسی میتوانند کارآمد و مفید واقع شوند.
فایل word رويکرد نظامي گنجوي به تمثيل حيوانات از ديدگاه ادبيات تعليمي | WORD
مورد نظر خویش را که سرشار از نکات تعلیمی و اخلاقی ناب است به بهترین شکل ممکن برای خوانندگان خود بیان کند. مخزنالاسرار نظامی از جمله آثاری است که شخصیت حیوانات در آن نقشهای مختلفی را ایفا میکنند؛ حیوانات در این اثر، برخلاف باورهای عامیانه که تنها چهر منفی دارند، گاه چهرهای مثبت و در برخی از اوقات نیز جنبهای دوگانه مییابند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی، با هدف شناخت کارکردهای تمثیلی حیوانات در مخزنالاسرار، انتخاب و تمثیلات حیوانی در آن بررسی شده‌اند.
فایل word جنبه‌هاي تعليمي مثنوي حديقه سنايي | WORD
ن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است.
مثنوی حدیقه الحقیقه نخستین منظومه عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسائل اخلاقی و عرفانی کمک گرفته و در این زمینه سرمشق شاعران بعد از خود قرار میگیرد.
این مقاله بر آن است که جنبههای مختلف مفاهیم تعلیمی و اخلاقی را در حدیقه سنایی بررسی کند و نقش برجسته حکایتها و تمثیلهای این منظومه را در بیان این مفاهیم نشان دهد.
فایل word روشهاي تعليم و تربيت در متون ادب فارسي | WORD
توان به مبانی متعددی چون روان شناسی، جامعه‌شناسی، دین‌شناسی،انسان شناسی و امثال آن تقسیم کرد.بررسی انواع روش‌های تربیتی و تطبیق آنها با متون ادب فارسی در این پژوهش جای میگیرد. تمام متون ادبی قابلیت تطبیق با روش‌های تعلیم و تربیت را دارند.این مقاله بر آن است که به تعریف تعلیم و تربیت،تربیت از دیدگاه قرآن،گونه‌های زبان تربیتی قرآن و همچنین چگونگی ارتباط زبان قرآن با تعلیم و تربیت بپردازد.در این مقاله به روش‌های تعلیم و تربیت در متون ادب فارسی خواهیم پرداخت.
فایل word حکمتهاي تعليمي مشترک در شاهنامة فردوسي و نهج‌البلاغه | WORD
ش، تعلیم و تربیت، عدل و داد تبدیل کرده است. با اندک تأملی در شاهنامه، تأثیر تعلیمات ادیان الهی را در آن در می‌یابیم اما آنچه در این زمینه بیشتر جلوه‌گری میکند، پیوند بسیار عمیق شاهنامه با مبانی اسلام و بهره‌مندی از قرآن و کلام امامان معصوم است. خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه نیز دریای جوشانی از علم، فضل، تعلیم و تربیت و معارف ارزنده بشری است. در این مقاله سعی برآن است تا نکات تعلیمی مشترک در شاهنامه فردوسی و نهج‌البلاغه امام علی(ع)مورد بررسی قرار گیرد.
فایل word چندگانگي و چندگونگي مضمون در ديوان سعيدا نقشبندي يزدي | WORD
معاصر شاه سلیمان صفوی(1077-1105هـ.ق)، مضامین پیچیده و تعبیرات بی‌سابقه، مضمون‌آفرینی، لطایفی از سلوک و عرفان، دعوت به زهد و عزلت و فراغت از دنیای دون، نشانه‌هایی از عشق و معرفت باطنی، احساسات و عواطف شخصی و گاه نقدهای اجتماعی و سیاسی و پندهای اخلاقی برای رهایی از آشوب‌ها و گرفتاری‌های دنیا، طنز، و.... به چشم می‌خورد.
در این مقاله به شش مضمون شاخص در دیوان او همچون مضامین اخلاقی، جبر و اختیار، مضامین سیاسی - اجتماعی، فرهنگ مردم(folklore)، طنز و مضامین عرفانی پرداخته می‌شود.
فایل word سبک اقناعي نظامي در بيان مضامين تعليمي با تکيه بر قصايد | WORD
ر، تلمیح، تمثیل و اسلوب معادله برای قانع کردن مخاطب استفاده میکند. توجه به این امر میتواند، بیانگر تلاش شاعر و حُسن توجّه او در مستدل ساختن کلام بر پایه منطق عقلی و هنری باشد تا آنچه در مدّ نظر او است، مقبول طبع واقع شده و مورد پذیرش خواننده قرار گیرد. این پژوهش با روش توصیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، به بررسی ابیات تعلیمی قصاید نظامی میپردازد تا هم شگرد خاص وی را در بیان موعظه، پند و حکمت بنمایاند و هم بابی برای آشنایی با این مضامین در قصاید نظامی باشد.
فایل word پند منظوم در ادب عالمانه | WORD
و اوج و افول ابیات تعلیمی در آثار شاعران، از آغاز تا قرن هشتم انداخته شود و علل بروز و ظهور این نوع ادبی در ادبیات ایران مورد واکاوی قرار گیرد. هدف از این پژوهش تأثیر بسزای تعلیم و تربیت بزرگان ادب، بر رشد و بالندگی مردم است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که سیر تحول ادبیات تعلیمی از آغاز تا قرن هشتم روندی رو به رشد داشته است و شاعران از روش‌های ارشاد و راهنمایی، استدلال و پند و اندرز، تذکر، ترغیب، تکریم، تنبیه، تنذیر، گفتگو و موعظه برای تعلیم و تربیت بهره برده‌اند.
فایل word بررسي آموزه‌هاي تعليمي‌اخلاقي در شعر دور? قاجار با تکيه بر ديوان محمدتقي سپهر | WORD
ری مرگ، برتری عشق بر عقل، دعوت به انسانیت و تحمل سختی‌ها، تعمیر ضریح و بقعه‌های امامان و امامزادگان، شکایت از روزگار، گلایه از بی‌توجهی به فضل و دانش، و خودشناسی. یکی از شاعران و نویسندگان این عصر، محمدتقی سپهر لسان‌الملک (صاحب تاریخ ناسخ التواریخ) است که مضامین تعلیمی و اخلاقی دیوانش شایان توجه است. در این پژوهش، سعی شده با روش توصیفی‌تحلیلی، به آموزه‌های تعلیمی‌اخلاقی دیوان سپهر پرداخته شود تا مشخص گردد این آموزه‌ها در شعر دور بازگشت چگونه بازتاب یافته است.
فایل word پي‌رنگِ تعليم (سنجش تطبيقي باب «شير و گاو»، در سه تحرير از کليله و دمنه با تکيه بر عنصر داستاني پي‌رنگ) | WORD
ا بدان گفتم/ آوردم که ...» بیان میکند. در پایان این کنکاش دریافتیم که در هر دو روایت قدیم‌تر (کلیله و دمنه و داستان‌های بیدپای)، از الگوی عطف دو شخصیت اصلی داستان که به‌ترتیب اثرگذار اصلی (فاعل اصلی) و اثرپذیر اصلی (منفعل اصلی) هستند، پیروی میکنند؛ اما در روایت سوم (انوار سهیلی)، همان عنوانِ اخلاقیِ باب، عنوان روایت نیز هست و این الگو در تمامِ ابواب کتاب رعایت شده است و نشان از نگاهِ اخلاقی کتاب و زمینه‌های فکری نویسند کتاب انوار سهیلی به‌عنوان یک معلم اخلاق دارد.
فایل word نگاهي به علل تحول مضامين تعليمي از دور? سلجوقي تا تيموري (با تکيه بر گفتمان‌هاي اجتماعي و کلامي) | WORD
بر آن است که با واکاوی ریشه‌های اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دور سلجوقی تا تیموری، درک روشن‌تری از چگونگی شکل‌گیری مضمون‌های تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آنها تا دور مورد بحث سابقه نداشتهاند، ارائه شود و علل شکل‌گیری آنها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونههای زیادی دارند، صرف‌نظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشههای کلامی دارند.