پاورپوینت ابوالحسين ابن ابي الربيع

    —         —     Siamak ADN

ارتباط با ما     —     لیست پایان‌نامه‌ها

... دانلود ...

بخشی از متن پاورپوینت ابوالحسين ابن ابي الربيع :


ابن‌ابی‌الربیع ابوالحسین عبیدالله بن احمد قرشی اموی عثمانی




اِبْن‌ِاَبی‌الرَّبیع، ابوالحسین عُبیدالله‌بن احمدقُرَشی اُمَوی عثمانی (599 - 688ق/1203-1289م)، نحوی دان بزرگ اندلسی می باشد.

فهرست مندرجات

1 - نسبت
2 - زادگاه
3 - اساتید
4 - خصوصیات
5 - اقامت درسبته
6 - مجادله با ابن‌مرحّل
7 - شاگردان
8 - آثار
8.1 - برنامج
8.2 - شرح الجمل
8.3 - الافصاح عن مسائل کتاب الایضاح
8.4 - القوانین النحویه
8.5 - شرح کتاب سیبویه
9 - فهرست منابع
10 - پانویس
11 - منبع


نسبت


اِبْن‌ِاَبی‌الرَّبیع نیای پنجمش

[1] نیای سوم، ابن زبیر، ج1، ص84، احمد، صلهالصله، بخش دوم، نسخه خطی کتابخانه تیموریه، شم 850.

نسبت یافته است.

زادگاه


وی در اِشبیلیّه زاده شد و همان‌جا پرورش یافت و قرآن و ادب و فقه و حدیث را نزد استادان آن دیار که خود نام آنان را در البرامج برشمرده است، بیاموخت،

اساتید


نحو را نزد ابوالحسن دَبّاج (د 646ق/ 1248م) و ابوعلی شَلَوْبین (د 645ق) خواند و علم قرائات را نزد محمد ابن ابی هارون تمیمی و ابوالقاسم بن بقی‌ّ (د 625ق/1227م) فراگرفت.

[2] ابن زبیر، احمد، ج1، ص84، صلهالصله، بخش دوم، نسخه خطی کتابخانه تیموریه، شم 850.

[3] سیوطی، جلال‌الدین، ج2، ص125، بغیه الوعاه فی طیقات اللغویین و النُحاه، قاهره، 1384ق/1965م.

[4] ابن جزری، محمد، ج1، ص485، غایه النهایه فی طبقات القرّاء، به کوشش برگشترسر، قاهره، 1351ق/1932م.



خصوصیات


وی مردی سخت گوشه‌گیر

[5] ابن زبیر، احمد، ج1، ص84، صلهالصله، بخش دوم، نسخه خطی کتابخانه تیموریه، شم 850.

و بسیار تنگدست بود، آنچنانکه استادش شلوبین تعدادی از نوآموزان اشبیلیه را نزد او می‌فرستاد تا هم ممّر درآمدی برای او حاصل آید و هم در کار تدریس تجربه‌ای کسب کند. از آن پس، تا 646ق دیگر اطلاعی از او در دست نیست. در این سال ابن ابی الربیع پس از یک سال تحمل سختی‌هایی که زاییده تسلط اسپانیایها بر اشبیلیه بود، ناچار شد مانند هزاران مسلمان دیگر اندلس را ترک گوید.

اقامت درسبته


وی سرانجام در سَبْته1 اقامت گزید و چون در علم نحو کارآمد شده بود، در آن شهر به تدریس پرداخت و شهرت بسیار کسب کرد، مَقّری بیش‌تر با صفت «استاد» از او یاد می‌کند.

[6] مقّری، احمد، ج4، ص145، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1387ق/1959م.

ابن زبیر نیز این صفت را به دنبال اسم او افزوده است.

[7] ابن زبیر، احمد، ج1، ص84، صلهالصله، بخش دوم، نسخه خطی کتابخانه تیموریه، شم 850.

سیوطی او را بهترین شاگرد شلوبین دانسته است.

[8] سیوطی، جلال‌الدین، ج2، ص125، بغیه الوعاه فی طیقات اللغویین و النُحاه، قاهره، 1384ق/1965م.



مجادله با ابن‌مرحّل


در سبته میان او و مالک بن مُرحَّل (د 699ق/1299م) که مانند او از اندلس گریخته و نزد شلوبین و ابن دبّاج درس آموخته بود، بر سر صحت ترکیب «کان ماذا» یا «ماذاکان» مجادله‌ای رخ داد

[9] مقّری، احمد، ج4، ص145، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1387ق/1959م.

که گویا به مهاجات انجامید. تنها شعری که از ابن ابی ربیع می‌شناسیم. دو بیتی است که در رد این ترکیب سروده است. ابن مرحّل نه تنها ابیاتی در پاسخ او ساخت، بلکه در رسایل مسجّعی به سبک نویسندگان اندلس وی را هجو گفت

[10] مقّری، احمد، ج4، ص145، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1387ق/1959م.

.

شاگردان


ظاهراً ابن ابی الربیع تا پایان عمر به کار تدریس ادامه داده است؛ چند تن از مشاهیر نحو و ادب در مغرب، نزد او تلمّذ کرده‌اند، از آن جمله‌اند، ابواسحاق غافقی که جانشین او در تدریس نحو شد، محمد بن عبیده اشبیلی

[11] سیوطی، جلال‌الدین، ج2، ص125، بغیه الوعاه فی طیقات اللغویین و النُحاه، قاهره، 1384ق/1965م.

[12] خوانساری، محمد باقر موسوی، ج5، ص173، روضات الجنات، بیروت، 1390ق/ 1970م.

و دیگران

[13] ابن جزری، محمد، ج1، ص484، غایه النهایه فی طبقات القرّاء، به کوشش برگشترسر، قاهره، 1351ق/1932م.

و همچنین ابوحیان جَیّانی (د 745ق/1344م) و گروهی دیگر از او روایت کرده‌اند.

آثار


از ابن ابی الربیع چندین اثر به جای مانده است که عبارتند از،

برنامج


1. برنامج، کتب «برامج» به اصطلاح اهل مغرب تقریباً همان است که در شرق «مشیخه» و گاه «ثبت» یا «معجم» خوانده می‌شود و در غرب نیز گاه عنوان «فهرست» بر آن‌ها اطلاق کرده‌اند. مؤلف این کتاب‌ها، فهرست وار، نام کتاب‌هایی را که از آغاز خوانده و استادانی را که نزدشان علم آموخته است بر می‌شمارد و در لابه‌لای این گزارش غالباً اشارات عمده‌ای درباره چگونگی تعلیم و تعلم و نوع کتاب‌های مورد توجه هر شهر و مدرسه می‌توان یافت. چندین نمونه از اینگونه کتاب‌ها که به دست مغربیان تألیف یافته، به جای مانده است، مانند برنامج ابن مسعود خشنی ، فهرست ابن خیر ، برنامج ابن الرُعَینی ، فهرست عیاض ، برنامج الوادیاشی .

[14] اهوانی، عبدالعزیز، «کتب برامج العلماء فی الاندلس»، جامعه، خطی، 1 (1) /91.


برنامج ابن ابی الربیع به دست خود او فراهم نیامده است، بلکه شاگردش ابن الشاط سبتی (د 723ق/1323م) آن را از قول استاد تألیف کرده است و شاید به همین سبب باشد که برنامج او به وسعت و ارزش کتاب‌های مشابه نیست. در این کتاب، به نام شیوخ ابن‌ابی الربیع و نام 40 استادش که وی آنان را دیده، اشاره رفته است.

[15] اهوانی، عبدالعزیز، ج1، ص110 به بعد، «کتب برامج العلماء فی الاندلس»، جامعه، خطی، 1 (1) /91.

[16] ابن ابی الربیع، «نص برنامج»، به کوشش عبدالعزیز اهوانی، جامعه، خطی، 1، 2 (1) /252-271.



شرح الجمل


2. شرح الجمل ، شرحی بر الجمل زجّاجی (د 347ق/958م) که به قول سیوطی

[17] سیوطی، جلا

لینک کمکی