بخشی از متن پاورپوینت ابوامامه شمس‌الدين محمد بن علي دکالي :
ابن‌نقاش پاورپوینت ابوامامه شمس‌الدين محمد بن علي دکالي
اِبْنِ نَقّاش، ابواُمامه شمس‌الدین محمدبن علی بن عبدالواحد دَکّالی (15 رجب 720-13 ربیع‌الاول 763ق/21 اوت 1320-10 ژانوی 1362م)، مفتی شافعی، واعظ، محدث و مفسر مصری می‌باشد.
فهرست مندرجات
2 - ولادت
3 - اساتید
4 - تدریس
4.1 - شیوه
5 - برخورد مخالفین
6 - سفرها
6.1 - دمشق
6.2 - قدس
7 - ریاست
8 - آثار
8.1 - المذمه
8.2 - احکام الأحکام
8.3 - العبر
9 - شعر
10 - فهرست منابع
11 - پانویس
12 - منبع
وجه تسمیه
گویا اصل خاندان او از شهر دکال مغرب بود
[1] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج3، ص131، حیدرآباد دکن، 1399ق/1979مم.
و نسبت دکالی به همین جهت به وی داده شده است.[2] یاقوت، البلدان، ج2، ص581.
ولادت
تولد او را در منابع 723 و 725ق نیز گفته‌اند.
[3] ابن رافع، محمد، الوفیات، ج1، ص375، به کوشش عبدالجبار زکار، دمشق، 1406ق/1985م.
[4] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
اساتید
وی نزد جمعی از مشایخ وقت در مصر به تحصیل پرداخت که از آن جمله به نام‌های تقی‌الدین سبکی، ابوحیان نحوی، برهان‌الدین رشیدی، شهاب‌الدین انصاری و محب‌الدین ابن صائغ اشاره کرده‌اند.
[5] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج3، ص131، حیدرآباد دکن، 1399ق/1979مم.
[6] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص325، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
تدریس
ابن نقاش با این‌که بسیار جوان بود، در مدارس و جوامع مصر چون جامع الازهر، مسجد ابن طولون و مسجد اصلم
[7] مقریزی، احمدبن علی، الخطط، ج2، ص309، قاهره، 1270ق/1854م.
به تدریس و وعظ و خطابه پرداخت.[8] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج3، ص132، حیدرآباد دکن، 1399ق/1979مم.
[9] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص325، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
[10] ابن تغری بردی، النجوم، ج11، ص13.
شیوه
او در مجالس درس وعظ خود تقلید صرف از نویسندگان پیشین را در تفسیر و فقه مورد انتقاد قرار می‌داد؛ مثلاً گفته شده است در مجلس تفسیری و فقه مورد انتقاد قرار می‌داد؛ مثلاً گفته شده است در مجلس تفسیری که در جامع الازهر داشت به شیوه‌ای نو تفسیر می‌گفت و از تفاسیر گذشتگان استفاده نمی‌کرد، وی همین دروس را به صورت کتابی تدوین کرده است
[11] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص325، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
و همچنین در انتقاد از شیو متداول مردم عصر خود در جمل معروفی آنان را نه پیرو پیامبر (ص) و شافعی بلکه پیرو نووی و رافعی شمرده است.برخورد مخالفین
شاید این افکار ابن نقاش که آن را تبلیغ می‌کرد، چندان خوشایند دیگر فقیهان شافعی مصر نبود و آنان را بر ضد او تحریک می‌کرد، تا آن‌جا که چون ابن نقاش در پاسخ سؤال یک قطبی ــ دربار مسائل اهل ذمه ــ جوابی ظاهراً مخالف نظر شافعی داد، این فتوا دستاویزی برای مخالفان گردید تا او را به اتهاماتی چون گرایش به مکتب ظاهری ابن حزم متهم نمایند گرچه ابن نقاش با برخی امیران مملوکی رابطه‌ای نیکو داشت، با وجود این، مخالفت چندان بالا گرفت که قطب‌الدین هرماس یکی از فقهای متنفذ شافعی در دربار مصر
[12] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص151، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
، ابن نقاش را نه محکمه کشانید و در محاکمه‌ای که به ریاست قاضی القضاه شافعی عزالدین ابن جماعه ترتیب یافت، از دادن فتوا ممنوع گردید[13] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
و حتی گفته شده است که مدتی نیز به زندان انداخته شد.سفرها
دمشق
ابن نقاش در 755ق به دمشق رفت و در آن‌جا مورد عنایت استاد قدیمش تقی‌الدین سبکی
[14] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
که در آن هنگام قضای دمشق را بر عهده داشت، قرار گرفت.[15] سبکی، عبدالوهاب بن علی، طبقات الشافعیه، ج6، ص162، قاهره، 1324ق.
[16] سبکی، عبدالوهاب بن علی، طبقات الشافعیه، ج6، ص166، قاهره، 1324ق.
او با نائب سلطان در دمشق (امیرعلی ماردینی)[17] ابن تغری بردی، النجوم، ج10، ص303.
[18] ابن تغری بردی، النجوم، ج10، ص317.
نیز آشنایی داشت و مورد اکرام وی واقع شد[19] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
همچنین ابن نقاش از پیش با صلاح‌الدین صفدی عالِم شامی معاصرش مکاتبات بسیار دوستانه‌ای داشته است.[20] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص327، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
از این‌رو مجالس وعظ و خطاب ابن نقاش در جامع اموی دمشق با استقبال زیادی مواجه شد.[21] ابن رافع، محمد، الوفیات، ج1، ص375، به کوشش عبدالجبار زکار، دمشق، 1406ق/1985م.
قدس
ابن نقاش برای وعظ سفری نیز به قدس کرده
[22] ابن تغری بردی، النجوم، ج11، ص13
و احتمالاً به همین منظور سفر دیگری به حماه داشته و مورد عنایت حاکم آن‌جا واقع شده است[23] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
محتمل است ابن نقاش پیش از 759ق به مصر بازگشته باشد، زیرا سیاق رساله او در مورد اهل ذمه که در آن سال نوشته شده[24] مقریزی، احمدبن علی، الخطط، ص422، قاهره، 1270ق/1854م.
، دلالت بر آن دارد که در مصر تألیف شده است.ریاست
او در مصر نفوذ و ریاستی به هم رسانید و نزد حکمران وقت، ملک ناصر حسن بن محمد بن قلاوون منزلت ویژه‌ای یافت.
[25] ابن تغری بردی، النجوم، ج14، ص292.
[26] ابن رافع، محمد، الوفیات، ج1، ص375، به کوشش عبدالجبار زکار، دمشق، 1406ق/1985م.
[27] ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج3، ص131، حیدرآباد دکن، 1399ق/1979مم.
زمانی که میان او و یکی از علمای بزرگ مصر، به نام قطب‌الدین محمد بن المقدسی معروف به هرماس که عمرش تقریباً دو برابر وی بود، اختلاف افتاد، ابن نقاش توانست حسن نظر ملک ناصر را نسبت به او به کلی زائل سازد
[28] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص151-152، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
[29] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص326، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
نقل شده است که در 761ق سلطان به همراه ابن نقاش به طرف عمارت هرماس رفته، آن را ویران ساخت و هرماس را تازیانه زد و به مصیاف تبعید کرد.[30] مقریزی، احمدبن علی، الخطط، ج2، ص76-77، قاهره، 1270ق/1854م.
[31] ابن تغری بردی، النجوم، ج11، ص13-14.
این موفقیت برای ابن نقاش دیری نپایید، زیرا ملک ناصر در 762ق کشته شد و پس از قتل او هرماس به قاهره بازگشت[32] ابن حجر، احمدبن علی، الدرر الکامنه، ج5، ص152، حیدرآباد دکن، 1396ق/1976م.
، جایگاه ابن نقاش متزلزل گردید و سال بعد در حالی که در آن روزگاردر مصر بر ضد قیطیان مسیحی وجود داشت،[33] مقریزی، احمدبن علی، الخطط، ج2، ص498-500، قاهره، 1270ق/1854م.
مهم جلوه می‌کند.